De raad streeft naar een  strategie die uitgaat van woningbouwuitbreiding, samen met het  ‘versterken arbeidsmarkt… en verjongen’. Dit is een veelomvattende en omvangrijke strategie. Om die te kunnen realiseren gaan we daar de komende 15 jaar aan werken. Het geeft een duidelijk beeld waar Deventer op de lange termijn naar toe wil. Het is een strategie die vorm krijgt via een zogenaamde routekaart met vier sporen die onderling met elkaar samenhangen. Het gaat immers niet alleen om de bouw van naar schatting 11.000 woningen en alle ruimtelijke ontwikkelingen om dit mogelijk te maken. Het gaat ook om een economisch beleid: het aantrekken van nieuwe bedrijven, vergroten van de mobiliteit op de arbeidsmarkt en om een goede aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt. Daar bovenop komt dan nog de ambitie om te verjongen.  

Voor de stad en per dorp wordt een voorstel gedaan voor een woningbouwopgave (in kwantiteit en kwaliteit) die past bij de ambitie. Ruimte vinden voor woningbouw is een omvangrijk proces. We moeten in de initiatieffase ruimtelijke verkenningen uitvoeren per dorp en de stad.   

In de ruimtelijke verkenningen besteden we allereerst aandacht aan wat in de omgevingsvisie staat. Vervolgens kijken we per locatie naar het benodigde oppervlak om het woningbouwprogramma te realiseren. Op hoofdlijnen kijken we naar aspecten als archeologie, ecologie, verkeer, nabijheid van voorzieningen en milieutechnische beperkingen. We leggen alternatieven van locaties naast elkaar. Die alternatieven leggen we de raad voor, met hun voor- en nadelen. Ook geven we aan n welke privaatrechtelijke en publiekrechtelijke instrumenten we willen inzetten om de woningbouw te realiseren.

Bij voorzieningen staat de vraag centraal wat is er nodig als het inwoneraantal van de stad en het dorp Bathmen substantieel groeit. Wat betekent dit voor OV-voorzieningen, voor winkels voor dagelijkse boodschappen, voor culturele voorzieningen, sport, woonzorg en onderwijs. En wat kunnen deze voorzieningen bijdragen aan de ambitie ‘…én verjongen’? Wij gaan hiervoor in gesprek met deze voorzieningen en krijgen een beeld van wat er moet gebeuren (bijvoorbeeld aanpassen van het aanbod, uitbreiden of wijzigen) om de ambities te realiseren.  

Om te verjongen moeten we de leefomgeving, culturele voorzieningen en evenementen, horeca, sport en schoolgebouwen aantrekkelijk maken voor jongeren, voor studenten én voor jonge gezinnen. We gaan samen met het onderwijsveld, de citymarketingorganisatie en andere stakeholders verkennen wat er al loopt om de aantrekkelijkheid van Deventer voor jongeren te vergroten, wat we op de korte termijn kunnen bereiken en welke krachten we daarvoor moeten bundelen. Daarbij betrekken we uiteraard jongeren, studenten en het studenteninitiatief ‘Deventer studentenstad op de kaart’.  

Ter versterking van het huidige arbeidsmarktbeleid, hebben we behoefte aan overzicht, onderbouwing en aanscherping van de gezamenlijke ambitie van bedrijfsleven, onderwijs en overheid op het gebied van human capital en een meerjarenactiviteitenprogramma. Dit vraagt om nadere invulling met een gericht groei-profiel. Daarvoor is nodig dat we gastvrij zijn voor nieuwe ondernemingen en ondernemingen ruimte bieden zich te ontplooien. In deze te vormen agenda komt aandacht voor economische zelfstandigheid van inwoners, mobiliteit van werk naar werk, aansluiting van opleiding en werk (mismatch) en een leven lang ontwikkelen. Ook toeleiding van werkzoekenden en werkenden naar tekort- en groeisectoren krijgt hierin aandacht. We formuleren doelstellingen voor het gewenste groeiprofiel van de arbeidsmarkt. Daarbij speelt de afweging welke inspanningen van ons als gemeente en van partners in onderwijs en bedrijfsleven verwacht mogen worden en hoe we gebruik kunnen maken van bovenlokale fondsen. Hierbij is nodig dat we een goede lokale Human Capital Agenda hebben, die we kunnen inbrengen bij de lobby voor fondsen. Dan ontstaan er wellicht ook mogelijkheden om gemeentelijke proceskosten (deels) te dekken. Hierbij wordt uitgewerkt wat de gedefinieerde ambities en doelen vragen voor het ondernemings- en vestigingsklimaat.  

We stellen voor om voor 2022 en 2023 respectievelijk €300.000 en €300.000 te investeren in de ruimtelijke ontwikkeling van de woningbouwopgave.   

Stedelijke ontwikkeling wordt steeds complexer, waardoor de noodzaak om integraal en samenhangend te ontwikkelen toeneemt. Door de organisatie van belangen, disciplines en allerlei beleidsthema’s is dat een hele opgave. Er komen de komende jaren grote uitdagingen en opgaven op wijken en buurten af: vergrijzing, meer kleine huishoudens, de inclusieve samenleving en de ongedeelde stad, de energietransitie en klimaatadaptatie. Hierbij willen we de woon- en leef-kwaliteit en het voorzieningenaanbod op peil houden en waar mogelijk te verbeteren. Integrale gebiedsontwikkeling moet geen samenraapsel zijn van enkele projecten.

Bovenliggende ambities en doelstellingen zijn nodig. Dat geldt voor projecten die de gemeente zelf uitvoert, maar ook voor projecten van particuliere ontwikkelaars, waarin de gemeente faciliteert. De basis voor samenwerking gaat Deventer beleggen in een gebiedsprogramma als 1 van de 4 kerninstrumenten onder de omgevingswet. Dit vraagt om extra investeringen in gebiedsmanagement en brede expertise. Gebiedsmanagement moet zorgen voor afstemming tussen de diverse deelontwikkelingen en coördinatie van onderhandelings- en ontwikkelstrategie. En adviseert over de gemeentelijke rol (actief, samenwerking, faciliterend), proactief begeleiden en verkennen van nieuwe initiatieven.

De aanvraag van de woningbouwimpuls heeft aangetoond dat aanvullende inzet noodzakelijk is. Voorgesteld wordt om eenmalig €200.000 vrij te maken voor gebiedsmanagement van de Centrumschil, Keizerslanden en Poort van Deventer voor de komende twee jaren (€100.000 per jaar). Door goed gebiedsmanagement kan een deel van de extra inzet worden terugverdiend via subsidies en het kostenverhaal. Bij dergelijke ontwikkelingen is in projecten ook nieuwe expertise nodig op het gebied van energie-infrastructuur, circulair bouwen en klimaatadaptatie. Een deel kan worden verhaald op de ontwikkelprojecten. Maar inzet van de gemeente is wel noodzakelijk. Voorgesteld wordt om voor aanvullende expertises, eveneens voor een periode van twee jaren, een bedrag van €150.000 (€75.000 per jaar) te reserveren. In 2020 hebben we een bijdrage van het Rijk ontvangen voor de Centrumschil. In 2020 hebben we een bijdrage van het Rijk ontvangen voor de Centrumschil. Daardoor ontstaat een vrijval van circa €1,4 miljoen. Voorgesteld wordt een reserve gebiedsontwikkeling in te stellen en hierbinnen een sub-reserve Centrumschil te creëren. Deze vervangt de reserve Centrumschil die in de 3e kwartaalrapportage is ingesteld (* Zie bijlage 3 Erratum Voorjaarsnota 2021 ). De vrijval van middelen wordt gestort in deze sub-reserve, waarmee we in de Centrumschil de woningbouwproductie en kwaliteit van de leefomgeving kunnen verbeteren.

Het college stelt voor om de komende twee jaren de inzet op integrale gebiedsontwikkeling uit deze reserve te financieren om het woningbouwprogramma te vergroten en te versnellen. De middelen zouden ook deels gebruikt kunnen worden voor de inzet ten behoeve van de woningdeal met het Rijk. Bij de uitwerking van de integrale gebiedsontwikkeling is wel de insteek dat deze aanvullende inzet verhaald kan worden op projecten en/of ontwikkelingen en zo kan worden terugverdiend. Voordelen die ontstaan door kostenverhaal of subsidies komen weer ten gunste van de gebiedsreserves.

Woonbedrijf ieder1 heeft de ambitie tot sloop/nieuwbouw van hun woningvoorraad in het Ludgeruskwartier. Dat is om verschillende redenen hard nodig. Om tot een goede invulling van dit deel van Deventer te komen qua woningbouwprogrammering biedt gecombineerde ontwikkeling van het Ludgeruskwartier en de voormalige Roelandtlocatie een grote kans. Dit sluit aan bij de door het college vastgestelde programmatische verkenning Keizerslanden. Het maakt onderdeel uit van het programma Woningbouw Keizerslanden, waarvoor subsidie is aangevraagd in het kader van de woningbouwimpuls.

Om werk te maken van de versnelling van de woningbouw willen we hier nog dit jaar mee aan de slag. Er is eenmalig €125.000 nodig om te komen tot planontwikkeling en dit is niet in de lopende begroting opgenomen.  

Er is dringend behoefte aan flexwonen voor verschillende doelgroepen. Bij de behandeling van de Begroting 2021 heeft de raad bij het college aangedrongen hier stappen in te zetten. Een motie is destijds besproken maar niet ingediend door een toezegging van het college dat dit aandacht zou krijgen in het traject Wonen en Voorzieningen. Dat laatste gaat niet lukken, omdat het traject daardoor te veelomvattend wordt en mogelijk afleidt van de hoofdzaak. Om toch aan de wens van de raad (en onze stakeholders) tegemoet te komen, is er een afzonderlijk traject in beeld gebracht. Dit kan niet worden uitgevoerd zonder extra middelen omdat dit niet in de lopende begroting is voorzien. We spreken dan over de verkenning van locaties en de nadere invulling per locatie per doelgroep, in overleg met stakeholders als corporaties en zorgpartijen e.d.

Gelet op de urgentie en de druk door betrokken partijen en de samenleving, is het zaak dat nog dit jaar op te pakken. Hiervoor is €75.000 extra incidenteel budget benodigd.

Er bestaat behoefte aan een richtinggevende toekomstvisie 2040. Die visie moet handvatten bieden voor financiële keuzes die de raad de komende jaren en op langere termijn moet maken. Er wordt gewerkt aan de uitwerking en uitvoering van de ambitie ‘Wonen en voorzieningen’. Hierin komt ook een aantal aspecten aan bod die thuishoren in een visie Deventer 2040. In 2022 wordt op basis van de visie ‘Wonen en voorzieningen’ onderzocht op welke punten een gemeentelijke visie 2040 nadere uitwerking behoeft. Dit gebeurt in nauw overleg met de raad, partners in de stad en inwoners. Op basis van deze hoofdlijnen wordt een globale agenda op strategisch niveau opgesteld. Die wordt vastgelegd in een beknopt document van 10-15 pagina’s met visualisaties.

In 2019 is het Nationale Klimaatakkoord vastgesteld. Dit betekende een bevestiging van en een enorme impuls voor de duurzame ambities van Deventer, die in 2009 voor het eerst zijn vastgelegd in de visie Duurzaam Deventer.  

De twee hoofddoelen uit het Nationale Klimaatakkoord zijn het lokaal opwekken van duurzame energie met zon en wind en de transitie naar een warmtevoorziening zonder fossiele brandstoffen. In 2020 is het Deventer Energieplan vastgesteld. Daarin zijn de stappen beschreven om tot een energieneutraal Deventer te komen. Daarna is de Transitievisie Warmte (TVW) vastgesteld en is met omringende gemeenten gewerkt aan de Regionale Energiestrategie (RES).

De komende jaren zal veel van de gemeente worden gevraagd om de doelstellingen uit het Nationale Klimaatakkoord en het Deventer Energieplan waar te maken. Het is een grote uitdaging om de energietransitie in samenhang met andere (ruimtelijke) opgaven in samenspraak met bewoners en bedrijven gestalte te geven. Naast de RES met de focus op het realiseren van opwek van elektriciteit met zon en wind, heeft de gemeente de opgave om de TVW te vertalen in Wijk- en dorpuitvoeringsplannen (WUP). Ook worden er grote programma's voor energiebesparing uitgerold.

Het is afgelopen jaren duidelijk geworden dat de energietransitie een complex en dynamisch proces is, dat van de overheid vraagt om proactief en tegelijk op verschillende punten in de beleidscyclus te opereren. We zijn aan het uitvoeren en de monitor nog aan het ontwikkelen, terwijl dat leidt tot nieuwe inzichten die om een aangepaste strategie vragen. Ook is participatie van inwoners en bedrijven een doorgaand proces, dat steeds vraagt om nieuwe opties en andere wegen om ons doel te bereiken. Steeds blijkt dat deze complexiteit en dynamiek veel inzet vergt van de gemeentelijke organisatie.

Met de begroting van 2020 is vastgesteld dat jaarlijks een extra bedrag van €250.000 beschikbaar is voor de energietransitie. Voor uitvoering van projecten, zoals Slim Warmtenet Zandweerd, twee Wijkuitvoeringsplannen en de Regelingen voor Reductie Energiegebruik is meer dan €10 miljoen beschikbaar gesteld door rijk en provincie.  

Ondanks die extra middelen is er onvoldoende geld beschikbaar om alle opgaven die voortvloeien uit het Klimaatakkoord uit te voeren. Een onderzoek in opdracht van de VNG toont ook aan dat de verplichtingen uit het Klimaatakkoord voor een gemeente als Deventer vraagt om een capaciteit van 20-27 fte plus €345.000 aan materiele kosten per jaar.  Daar komt bij dat er een toenemende vraag is naar specialistische expertise voor de implementatie van de energietransitie in het brede opgavenpakket van de gemeente, wat bijvoorbeeld speelt in alle nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen.  

In het kader van deze voorjaarsnota wordt voorgesteld geld vrij te maken voor inzet van 1,5 fte aan extra capaciteit. Deze inzet wordt als volgt ingezet:

• Warmtetransitie: €97.000 (1,0 fte) voor uitvoering van de vastgestelde Wijkuitvoeringsplannen;
• Grootschalige opwek: €49.000 (0,5 fte) ten behoeve van faciliteren van realisatie grootschalige opwek die niet gedekt worden uit bijdragen van particuliere initiatiefnemers

Het klimaatadaptatieprogramma (KAP) is opgesteld conform de afspraken in het bestuursakkoord 2018-2022 ‘Met Lef & Liefde voor Deventer’. De ambitie onder dit programma is in 2019 door het college vastgesteld. Het KAP is inhoudelijk behandeld door college en raad (wensen en bedenkingen) en vastgesteld door het college. Om een goede start te kunnen maken, is het vooral van belang om middelen beschikbaar te stellen voor een klimaatmakelaar. Daarom wordt voorgesteld in eerste instantie €46.000 voor 2022 en 2023 beschikbaar te stellen zodat de ambities niet stil komen te vallen.  

De gemeente heeft €100.000 beschikbaar gesteld voor de periode 2020 - 2021. Op 8 februari 2020 is het Duurzaamheidscentrum Deventer gestart in de Stadsetalage. De focus van het Duurzaamheidscentrum ligt op handelingsperspectief voor burgers en MKB. Het Duurzaamheidscentrum wil ook in 2022 en daarna doorgaan. De gemeentelijke bijdrage in de voortzetting van het Duurzaamheidscentrum bedraagt naar verwachting €63.000 en voorgesteld wordt dit 2022 nog eenmalig beschikbaar te stellen.

Het nieuwe beleid voor de minimaregelingen en schuldhulpverlening is in ontwikkeling om armoede zoveel mogelijk te voorkomen, met speciale aandacht voor kinderen. Uit de evaluatie van het huidige beleid blijkt dat er verbeterslagen te maken zijn op het gebied van het bereik, de toegang en de dienstverlening. We gaan meer maatwerk bieden om ook voor mensen in de schuldhulpverlening toegang tot minimaregelingen mogelijk te maken.

Bij de schuldhulpverlening blijft het slagingspercentage hoog en lopen doorlooptijden terug. Op het gebied van vroegsignalering en preventie wordt al veel ondernomen, ook in samenwerking met partners (bijvoorbeeld via Geldfit en Moedige Dialoog Salland). Met de verwachte toename van hulpvragen, mede als gevolg van corona, en de wetswijziging waarmee vroegsignalering een wettelijke taak wordt voor de gemeente, is het belang en het slimme gebruik van data (via DeltaView) nog belangrijker. Op basis van deze versterkende aanpak wordt nu het beleid uitgewerkt en financieel vertaald. Als blijkt dat aanvullende investeringen nodig zijn, dan wordt dit (tijdelijk) gedekt uit de coronapakketten van het Rijk, die we als compensatie voor kwetsbare groepen hebben ontvangen. In 2021-2022 komt hier meer duidelijkheid over.

Deventer straalt geschiedenis en ademt cultuur. Wij vinden kunst en cultuur belangrijk, niet alleen ter verrijking van ons leven, maar ook ter vergroting van onze betrokkenheid bij de samenleving. Een sterk Deventer kan niet zonder een verrijkende culturele programmering, die ons helpt ontspannen, vermaken, verbazen en nadenken. Het uitgangspunt van de Cultuurvisie Boeien en Bloeien is dat Deventer de volle breedte van het culturele speelveld wil ondersteunen en financiële ruimte wil creëren voor het stimuleren van vernieuwende initiatieven. Het besluit van de raad om het Speelgoedmuseum op de huidige plaats te behouden, heeft ertoe geleid dat meerdere financiële problemen, zoals verwoord in het Uitvoeringsprogramma Cultuur, niet zijn opgelost. De coronacrisis heeft de problemen van een aantal instellingen verscherpt.

Met de huidige formatie kunnen de gevraagde taken structureel niet uitputtend en goed uitgevoerd worden. Door tijdelijke inhuur is er weliswaar tijdelijk extra capaciteit, maar continuïteit en specifiek invoeling met het Deventer dna ontbreekt dan. Met de gevraagde inzet wordt daar wel invulling aan gegeven en kunnen we als programmateam de gevraagde realisatie uitputtender en beter waarborgen. Zonder extra formatie ontkomen we er niet aan lastige keuzes te maken over welke lopende projecten (denk aan Burgerweeshuis) we dan niet meer oppakken.

Het college werkt aan de routekaart voor de gemeentelijke strategie Wonen en Voorzieningen: 'Versterken arbeidsmarkt... en verjongen'. Begin 2021 is in uw raad, in de sessie wensen en bedenkingen, unaniem de voorkeur voor deze strategie uitgesproken. Het geeft een duidelijk beeld waar Deventer op de lange termijn naar toe wil op het terrein van woningbouw en ruimtelijke ontwikkeling. Het gaat eveneens om een economisch beleid voor het aantrekken van nieuwe bedrijven, een beleid om mobiliteit op de arbeidsmarkt te vergroten en om een goede aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt. Daarbij komt de ambitie om te verjongen.

Belangrijke bouwsteen in de gewenste toekomst voor Deventer is het Ontwikkelperspectief de Kien (raadsmededeling 8 december 2020). De gemeente werkt hier samen met kennisbedrijven en onderwijsinstellingen aan een aantrekkelijk gebied tussen station en binnenstad voor studenten, werknemers en zakelijke bezoekers. De betrokken partijen boeken nu al concrete resultaten. Zo start Saxion een ICT Master, werken ROC Aventus en Saxion aan een Associate Degree ICT. Zowel ICT en Tech bedrijven in de stadscampus werken samen met onderwijs aan een living lab. Door alle betrokken partijen worden activiteiten ten behoeve van de Kien geprogrammeerd. Daarbij is grote behoefte aan ruimtes voor 'live' ontmoeting en kennisuitwisseling. In dit gebied waar wonen, werken, leren en leisure worden ontwikkeld, is de ruimte tegelijk beperkt. Naast de eerder genoemde investeringen wordt door verschillende partijen in de Kien inmiddels ook fors geïnvesteerd in vastgoedontwikkeling.

Passend bij de gemeentelijke ambitie 'Versterken arbeidsmarkt... en verjongen' heeft het college besloten een doorontwikkeling van het gemeentelijk vastgoed in het hart van de Kien - het cultureel centrum aan de Keizerstraat - nader te verkennen (raadsmededeling 6 april jl.). Voor deze locatie is door de culturele partners in overleg met alle betrokken partijen in de Kien een nieuw toekomstperspectief ontwikkeld: 'De Nieuwe Keizer'. In de raadsmededeling d.d. 6 april heeft het college u over dit toekomstperspectief geïnformeerd. Medio april jl. hebben de betrokken culturele partners 'De Nieuwe Keizer' aan uw raad gepresenteerd. Belangrijk onderdeel van het toekomstperspectief is het versterken van de zakelijke functies. In gezamenlijke opdracht van het college en Deventer Marketing is onderzoek gedaan naar de potentie en randvoorwaarden voor Deventer als congreslocatie. Dit rapport is 20 mei jl met de raad gedeeld. Een investering in de Nieuwe Keizer onderstreept het belang wat ook de gemeente heeft bij een goede doorontwikkeling van de Kien.

Het college stelt voor om een voorlopige reservering voor realisatie van het toekomstperspectief 'De Nieuwe Keizer' in de voorjaarsnota op te nemen, evenals het vrijmaken van projectbudget voor de verkenningsfase. In 2020 is reeds geconstateerd dat de plint van het gemeentelijk vastgoed aan de Keizerstraat een investering vraagt (raadsmededeling 23 juni 2020). Het starten van een cofinancieringstraject voor deze investering kan passend zijn in de (her)ontwikkeling van de binnenstadsentree en de Kien, bijvoorbeeld in samenwerking met de provincie Overijssel. Het plan 'De Nieuwe Keizer' biedt hiertoe het perspectief. In een dergelijk cofinancieringstraject is een voorlopige reservering van gemeentelijke middelen een belangrijke eerste stap. gebied.

Realisatie De Nieuwe Keizer.

Op basis van de huidige inzichten, vraagt realisatie van De Nieuwe Keizer een totale investering van €10,6 miljoen waarvan €8 miljoen stichtingskosten en €2,6 miljoen inrichting en theatertechniek. Van de investering wordt €4.2 miljoen conform het initiatiefplan voor De Nieuwe Keizer, binnen de bestaande exploitatie van het pand gedekt, met name door verlenging van de afschrijvingstermijn van het gebouw van 2036 naar 2046 en het verlagen van de rente op bestaande leningen van 4% naar 2,2%. Verlaging van de rente leidt ertoe dat het rentevoordeel niet meer jaarlijks in het generiek weerstandsvermogen van de gemeente kan worden gestort. Cumulatief over de resterende looptijd van de leningen tot 2035 is dit €900.000. De investering in inrichting en theatertechniek van €2.6 miljoen wordt gedekt binnen de exploitatie van De Nieuwe Keizer. Voor deze investeringen wordt de gemeente verzocht een lening te verstrekken. In de lijn van het collegebesluit van 26-2-2019 (en Raadstafel 10-4-2019) kan in gemeentelijke financiering met een geldlening van de €2,6 miljoen worden voorzien.

Het resterende deel van de investering in de stichtingskosten, namelijk €3,8 miljoen is ongedekt, hiervoor wordt een reservering gevraagd bij deze VJN. Naast de stichtingskosten is eenmalig €360.000 vanuit de algemene middelen nodig voor de projectorganisatie. We houden rekening met aanloopkosten en -verliezen bij de start van de Nieuwe Keizer van in totaal €400.000 eveneens eenmalig uit de algemene middelen te dekken. Hierbij valt €100.000 in het jaar 2026.

In 2021, doorloop 2022, wordt het initiatiefplan voor De Nieuwe Keizer uitgewerkt conform de gemeentelijke uitgangspunten van het vastgoedbeleid. Aan de raad worden ter besluitvorming over daadwerkelijke realisatie van De Nieuwe Keizer de volgende stukken opgeleverd:

1. het projectplan, waarin de sporen realisatie vastgoedontwikkeling, exploitatie en beheer, en de benodigde organisatieontwikkeling centraal staan;
2. de investeringsraming, gemeentelijke vastgoedexploitatie, exploitatie van De Nieuwe Keizer en het risicomanagement (structurele en incidentele beheersmaatregelen);
3. het dekkingsplan inclusief (private/publieke) cofinanciering.

Zie voor meer informatie de raadsmededelingen van 6 april en 20 mei 2021 over het toekomstperspectief en de projectverkenning De Nieuwe Keizer.  

In deze voorjaarsnota wordt voorgesteld een reservering te maken ter hoogte van €4,56 miljoen en daarvan voor de verkenningsfase van het project in 2021 een bedrag van €120.000 vrij te geven voor project-organisatiekosten.

Bestaande exploitatietekorten

De ontwikkeling van De Nieuwe Keizer biedt door een veel meer gedifferentieerd gebruik mogelijkheden om bestaande beperkingen in de exploitatie op te heffen. Zonder De Nieuwe Keizer blijven deze exploitatietekorten (grotendeels) structureel bestaan of moeten anders opgelost worden. Bijvoorbeeld door een renteverlaging op de bestaande leningen, zoals voorgesteld in de dekking voor De Nieuwe Keizer. De optelsom van de structurele exploitatietekorten bedraagt €720.000:

• NV Deventer Schouwburg €550.000;
• Kunstcircuit €139.500;
• gemeentelijk Irispand €30.000.

Onderzocht wordt in hoeverre voor 2021 en 2022 gebruik gemaakt kan worden van de coronagelden voor dekking van deze exploitatietekorten. Voor 2021 wordt dit meegenomen in de tweede of derde kwartaalrapportage.  

*) In afwachting van het definitieve investeringsprogramma staan de investeringslasten en de aanloopkosten/verliezen nog gestald bij de algemene middelen.

Er wordt al een aantal jaar gesproken over huurcompensatie voor de huur van de Waag door Deventer Verhaal. Een deel daarvan is tot nu toe steeds eenmalig geregeld. Ook voor 2022 en 2024 wordt voorgesteld om een huurcompensatie van €30.000 per jaar toe te kennen. In 2024 houden we deze problematiek opnieuw tegen het licht en nemen we een definitief besluit over de huurcompensatie.

Bewoners en bezoekers zoeken in de binnenstad sfeer en beleving. Een onderscheidend en verrassend aanbod van winkels, horeca, culturele en toeristisch/recreatieve voorzieningen, een aangename ambiance en activiteiten. Daarbij zijn kwaliteit en uitstraling een voorwaarde. Dat alles is in Deventer meestal ruim voor handen met het monumentale karakter van de binnenstad, het relatief grote aanbod van winkels met een ‘couleur locale’, de karakteristieke inrichting van de openbare ruimte en landelijk bekende evenementen zoals ‘Deventer op stelten’, het ‘Dickens festijn’ en de boekenmarkt.

De binnenstad moet de komende jaren een transformatie ondergaan van ‘place to buy’ naar ‘place to be’. Als gevolg van de coronacrisis zal deze transformatie moeten versnellen of we willen of niet. Op 11 november 2020 heeft de raad met algemene stemmen de motie 'De Nieuwe Binnenstad' aangenomen. De raad draagt het college op om de oproep in ‘De Nieuwe Binnenstad’, te vertalen in een programma overstijgende uitvoeringsagenda voor de binnenstad.

Het 3e stadsarrangement, dat we voor 2019 hebben afgesloten met de provincie, is op vrijwel alle onderdelen gerealiseerd. In overleg met de gemeente, provincie en SDBM is verder gesproken over het vormgeven van een vervolg op dit 3e stadsarrangement. Provincie Overijssel, gemeente Deventer en SDBM hechten grote waarde aan het gezamenlijk optrekken in de verdere vitaliseren van de binnenstad en het versterken van elkaars activiteiten. Ook met het 4e
stadsarrangement willen we gezamenlijk werken aan zes deelprojecten:

• Transitieplan Leegstand en vitaliseren deelgebieden;
• Handelingsperspectief Broederenkwartier;
• Concurrentiekracht Binnenstad verstevigen door toekomstbestendig ondernemen;
• Concurrentiekracht Binnenstad verstevigen door beleving/kwaliteit te vergroten;
• Doorontwikkeling Binnenstadsmanagement Deventer;
• Sociale Cohesie.

Het college stelt voor om de cofinanciering van het 4e stadsarrangement op te nemen in de voorjaarsnota en hiervoor €250.000 beschikbaar te stellen. SDBM en de provincie Overijssel investeren ook in het 4e stadsarrangement. Ook wordt voorgesteld om de beleidsadviescapaciteit economie binnenstad voor 2022 en 2023 te continueren. Deze capaciteit is noodzakelijk voor onder andere coördinatie van de binnenstadsagenda en versnelling van de transformatie van de binnenstad.  

De afgelopen jaren hebben we ervaring opgedaan met Buurtmakers, die een belangrijke bijdrage leveren aan de sociale cohesie in de wijken. Door met aandacht aanwezig te zijn in de wijken en uitvoering te geven aan de vraagstukken die daar leven. Vanuit die positieve ervaring stellen we voor om deze aanpak de komende drie jaar voort te zetten. In 2022 en 2023 zijn we in vier aandachtswijken actief aanwezig en jaarlijks €200.000 investeren in buurtmakers. Daarbij dragen we vanuit de diverse betrokken teams en programma’s integraal en met focus bij aan urgente vraagstukken in die wijken. We betrekken inwoners bij nieuw beleid en het opstellen en uitvoeren van plannen en geven standaard aan hoe participatie en interactie vorm krijgt. Wij stimuleren inwoners om van deze (buurt)rechten gebruik te maken.

Hiervoor ontwikkelen we een strategie die enerzijds extern gericht is om initiatieven te stimuleren en anderzijds intern gericht: hoe gaan we als gemeente om met deze initiatieven? In het programma Burger en bestuur is hiervoor vrijwel geen capaciteit beschikbaar, daarom vragen we een bedrag van €50.000 voor 2022.  

Er wordt al geruime tijd geïnvesteerd om de situatie in de Rivierenwijk, waaronder de Deltabuurt, te verbeteren. Sinds 2007 is ingezet op renovatie en (sociale) wijkvernieuwing. In de Deltabuurt ging het - met menskracht en financiële middelen - om het verbeteren van de leefbaarheid van de flats, om het vernieuwen van de fysieke woonomgeving en het stimuleren van sociale contacten tussen bewoners. Deze wijkvernieuwing is in 2018 afgerond. Destijds is vooral ingezet op verbeteren van woningcorporatie woningen en niet zozeer op particulier eigendom. De Rivierenwijk, en zeker de Deltabuurt, is ook na jaren van herstructurering en sociale programma’s nog steeds een ‘aandachtsbuurt’.

Er is een Ontwikkelgroep gevormd, waarin de gemeente participeert met Circulus-Berkel (buitenruimte en Cambio), Het Groenbedrijf, Raster, Konnected en het Huis van de Wijk. Gezamenlijk wordt gewerkt aan een businesscase met onder andere buurtwerkplaatsen/ gebiedscoöperatie, buurtcoaches en de aanpak van verkamering. Naast het bundelen van de reguliere geldstromen, is het wenselijk om voor deze ontwikkeling in 2022 incidenteel €100.000 beschikbaar te stellen. Insteek is dat waarde en geldstromen in het gebied worden behouden en versterkt, een aanvullende inspanning voor 2022 en verder.

In het verlengde van de kamerverhuurproblematiek is zowel landelijk, provinciaal als op gemeenteniveau de huisvesting van arbeidsmigranten een actueel thema. De werk- en leefomstandigheden van arbeidsmigranten vormen in heel Nederland een groot probleem. De schaarste op de arbeidsmarkt is voor een groot deel debet aan deze problematiek, terwijl de vraag naar arbeidsmigranten uit voornamelijk Midden- en Oost-Europa vermoedelijk alleen maar groter wordt vanwege een verwachte groei binnen de logistiek, landbouw en maakindustrie. Er is een kwalitatief tekort aan huisvesting voor arbeidsmigranten en er wordt veelal niet voldaan aan de minimale kwaliteitseisen. In de wijken Rivierenwijk, Zwolse Wijk en Keizerslanden wonen de meeste arbeidsmigranten. De toename van arbeidsmigranten in woonwijken, waarbij veelal sprake is van kamergewijze verhuur zorgt op haar beurt voor aantasting van het woon- en leefklimaat in woonwijken die al onder druk staan. Ook vanuit ondermijning bereiken ons signalen dat de huisvesting en inzet van arbeidsmigranten een interessant verdienmodel vormt voor criminelen.

De landelijke en regionale aandacht voor deze problematiek is dan ook niet meer dan logisch. Gelet op de omvang en complexiteit van de problematiek (er zijn veel beleidsterreinen betrokken) is het noodzakelijk dat dit onderwerp komende tijd ook binnen de gemeente Deventer de nodige aandacht krijgt. Hiervoor is in 2022 en 2023 €100.000 benodigd.

Toenemende digitalisering vormt een wezenlijke wijziging van hoe onze samenleving functioneert. Inwoners worden zelfstandiger en hebben de vrijheid en technologie om te bepalen wat zij zelf willen. De virtuele en fysieke wereld raken volledig met elkaar verweven. Er is sprake van toenemende kruisbestuiving van data, netwerken en hardware. Deze ontwikkeling komt ook hard op ons af. Het vergt inspanning van de gemeente om deze digitalisering in goede banen te leiden met de veranderende eisen die aan ons worden gesteld.
Voor de ambitie vanuit de i-visie en door genoemde maatschappelijke ontwikkelingen rondom internet en data zijn op termijn forse investeringen nodig voor informatiehuishouding. Deze investeringen zijn nodig voor de kwaliteit en kwantiteit van de ambtelijke capaciteit, de hardware en de software van alle processen.

Een paar belangrijke ontwikkelingen die spelen zijn:

• Toekomst Gericht Werken - bytes (TGW);
• Digitaal stelsel Omgevingswet (DSO);
• Datagedreven Werken (DGW).

TGW en DSO zijn autonome ontwikkelingen en reeds aangekondigd in de kaderbrief. Voorgesteld wordt het datagedreven werken verder te ontwikkelen. De komende jaren verwachten we meer noodzakelijke investeringen. De primaire processen zullen veranderen. Als we hier niet op inspelen, worden we later geconfronteerd met hoge desintegratiekosten om achterstanden in te lopen.

Een fundamenteel andere inrichting van processen kan ook leiden tot een efficiëntere en effectievere uitvoering. Hiermee wordt capaciteit vrijgespeeld. Die capaciteit is hard nodig om de negatieve maatschappelijke consequenties van digitalisering op te vangen. Dit kan door meer maatwerk (bij regelingen), meer dienstverlening en begeleiding (voor inwoners die moeite hebben met de digitalisering) en meer inzet bij complexere taken (integrale gebiedsontwikkeling).

In deze voorjaarsnota wordt voorgesteld eenmalig €150.000 te reserveren in 2022 en €54.000 in 2023 voor Datagedreven Werken. Daarnaast wordt voorgesteld om de projecten opgenomen in de i-uitvoeringsplannen met prioriteit 1A en een incidentele last in jaarschijf 2023 uit te voeren. Deze projecten worden als noodzakelijk gezien voor de opgaven van de diverse domeinen. In de komende jaren zal afgewogen moeten worden of structurele bedragen verwerkt kunnen worden in de begroting.

Elke gemeente heeft de verantwoordelijkheid voor een correcte BRP (basis registratie personen). Zie bijlage 3 Erratum Voorjaarsnota 2021 .
Deze verantwoordelijkheid is gericht op een juiste registratie van de identiteit en het verblijfsadres van de burger. Het belang van een correcte registratie voor overheid en burger zijn divers en uiteenlopend, maar de meest in het oog springende is dat alle Nederlandse (financiële) voorzieningen gebaseerd zijn op de registratie in de BRP.
Binnen de gemeente Deventer is afgelopen jaren geïnvesteerd in de correcte registratie van het verblijfsadres door aan te sluiten bij de Landelijke Aanpak Adreskwaliteit (LAA). Deze investering is blijvend omdat elke dag burgers in situaties komen, waarin hun individuele (financiële) belang afwijkt van die van de overheid.

Daarnaast hebben gemeente een belangrijke rol in het tegengaan van identiteitsfraude. Met de komst van de EU geven reisdocumenten en brondocumenten (geboorteaktes, overlijdensaktes, huwelijksakten) uit alle EU lidstaten recht op verblijf in Nederland. Personen met vervalste Europese reisdocumenten/brondocumenten kunnen zonder tussenkomst van Marechaussee en IND zich melden bij de gemeente om zich te vestigen.
Eenmaal gevestigd is het ontdekken en herstellen van fraude ingewikkeld en kostbaar.
Medewerkers die adresonderzoek bij de gemeente Deventer uitvoeren komen door de uitvoering van hun werkzaamheden meer in contact met allerlei vormen van fraude, waaronder identiteitsfraude. Bovendien vindt dit contact plaats op initiatief van de gemeente.
Ook maken deze medewerkers in hun huidige werkzaamheden meer gebruik van een netwerk (politie, IND en Marechaussee) dat ook ondersteunend is bij het vaststellen van identiteitsfraude.

Het is daarom belangrijk om deze onderwerpen aan elkaar te koppelen en er structureel middelen voor beschikbaar te houden.
Voor verbetering van adreskwaliteit in de BRP en het aanpakken van adresfraude voert team Publiekscontacten adresonderzoek uit in nauwe samenwerking met sociale recherche. We stellen voor om extra capaciteit van 1 fte hiervoor in 2022 te dekken. De kosten hiervan bedragen € 75.000.

Door te investeren in de aandachtsbuurten leveren we een belangrijke bijdrage aan de aanpak van ondermijning. We doen dit met een casusoverleg ondermijning dat hebben we met onze partners op lokaal en regionaal niveau goed georganiseerd. Voor de uitvoering van Bibob is voor 2022 en 2023 een bijdrage van €70.000 nodig. Voor handhaving met bodycams stellen we voor eenmalig in 2022 €50.000 te investeren.

Al jaren zijn er problemen op de Beestenmarkt. Er wordt overlast ervaren door samenscholen, lawaai, vernielingen, vandalisme en baldadigheid, vechtpartijen op straat, overlast door verwarde / overspannen personen, door gebruik van alcohol en drugs op straat, handelen in en gebruiken van verdovende middelen en lachgas op de openbare weg. Ook ervaren bewoners een onprettige inrichting, waaronder de parkeersituatie. Afgelopen jaren hebben we geprobeerd met diverse maatregelen de hinder en overlast in te perken, zoals meer toezicht en handhaving en het aanwijzen van de Beestenmarkt als overlastgebied. Tijdelijk hebben maatregelen soms effect.

Een structurele oplossing voor de problemen lijkt te liggen in meer structurele, fysieke maatregelen om de overlast tegen te gaan. Hiervoor stellen we voor €250.000 te investeren.

Inwoners melden overlast bij de politie of gemeente, zoals bij wijkmanagers, sociaal werkers en toezichthouders. Het kan gaan om geluids- of stankoverlast, vernielingen, pestgedrag en drugsoverlast. Hierdoor kan de leefbaarheid onder druk komen te staan. Het duurzaam oplossen van overlastproblematiek vraagt om maatwerk. Met onze partners werken we aan leefbare en veilige wijken en gaan we overlast tegen. In wijken en buurten werken professionals, zoals de wijkmanager, wijkbeheerder, wijk- en jeugdagent, jongerenwerker, bijzonder zorgteam, woningcorporatie en sociaal team, nauw met elkaar samen om de leefbaarheid te verbeteren en overlast te bestrijden.

Door intensief samen te werken signaleren we problemen vroegtijdig, kijken we naar achterliggende problemen en oorzaken en werken we aan duurzame oplossingen. Gezamenlijk worden interventies bepaald en uitgevoerd. Dit kan preventief, zoals het organiseren van activiteiten voor jongeren en aanpassingen in de openbare ruimte, curatief, zoals het inzetten van begeleiding, ondersteuning en zorg, maar ook repressief zoals intensiever toezicht en handhavingsacties. Met de politie zijn afspraken gemaakt over regulier toezicht. Ook vinden in overlastgebieden tussen maart en november maandelijks gecoördineerde handhavingsacties plaats. Die worden uitgevoerd in samenwerking met team toezicht en handhaving.

Gezien de positieve ervaringen met de pleinbeheerder op de Beestenmarkt afgelopen najaar, wordt voorgesteld om een extra duo toezichthouders beschikbaar te stellen dat specifiek aangewezen is voor overlastlocaties.

Met de vele opgaven zoals de energietransitie, woningbouw, of aanpak verouderde bedrijventerreinen is een goed doorlopen proces in termen van communicatie en participatie randvoorwaardelijk. Met de raad is daar recent herhaaldelijk over gesproken. De gemeente neemt dagelijks belangrijke besluiten die inwoners en ondernemers raken. Of het nu gaat om maatschappelijke ondersteuning, inkomensvoorzieningen, het bouwen van woningen, het aanleggen van wegen en fietspaden of het bieden van ruimte voor ondernemerschap. Het is belangrijk dat de gemeente inwoners informeert, zo veel mogelijk betrekt bij besluiten die hen aangaan en uitlegt hoe in het algemeen belang eventuele tegenstrijdige belangen zijn afgewogen.

Kabinetszaken en representatie bestuur is één van de taakvelden die is ondergebracht bij de Concernstaf. Hier liggen taken ten aanzien van het aanvragen en verzorgen van onder andere Koninklijke onderscheidingen en predicaten, het faciliteren van protocollaire taken van de burgemeester, het faciliteren van jaarlijkse herdenkingen (4 mei, Indiëherdenking ) evenementen en activiteiten en ondersteuning gericht op de representatie van (het gemeentebestuur van) Deventer in de breedste zin van het woord. Het ondersteunen en adviseren van de burgemeester als bestuurder en in zijn rol als ‘burgervader’ maakt hier onderdeel van uit. Er ligt een veelheid aan taken en de huidige bezetting (0,88 fte) past niet (meer) bij de schaal van Deventer. Er is vooral extra inzet nodig voor de communicatieve aspecten van Kabinetszaken zodat we bovengenoemde takenpakket kunnen combineren.

Het toenemende afbreukrisico versterkt de noodzaak voor versterking in 2022 en 2023 op het gebied van strategische communicatie bij de Concernstaf (van 2 naar 3 fte). Kosten bedragen €105.000 per jaar. Dit is inclusief de versterking op Kabinetszaken.

Het bestuursakkoord staat bol van ambities. Dat vraagt om heldere en zorgvuldige communicatie binnenshuis en buitenshuis. Nog beter is het als anderen onze boodschap (mede) uitdragen of ondersteunen. Je bent zo goed als dat er over je gesproken wordt. Dat gaat niet vanzelf, het vraagt aandacht en inzet.  
Goede communicatie betreft onder andere de website en social media, waarvoor de webredactie verantwoordelijk is. Een deel van deze capaciteit is gedekt tot en met 2021 en willen we nu ook voor 2022 en 2023 dekken, kosten zijn jaarlijks €75.000.

We hebben oog voor de diversiteit in de samenleving. Wij geven zelf het goede voorbeeld door gericht te streven naar een ambtelijke organisatie die een afspiegeling vormt van de samenleving. Om dit mogelijk te maken én kwalitatief goed vast personeel te vinden in een krappe arbeidsmarkt (en inhuur te beperken), hebben we sinds twee jaar een recruiter in dienst. Deze capaciteit is tot medio 2022 gedekt, kosten zijn jaarlijks €75.000 en willen we in 2022 en 2023 dekken.

De afgelopen jaren heeft Deventer op het gebied van Intelligente Transportsystemen (ITS) een grote ontwikkeling doorgemaakt en behoren we tot een van de koplopers op het gebied van intelligente verkeersregelinstallaties (I-Vri's). De verkeersstromen kunnen door digitale aansturing via het internet (en de Cloud) steeds beter aangestuurd en opgevangen worden. De investeringen zijn veelal met behulp van subsidies van het rijk en de provincie tot stand gekomen waardoor er nu een mooi en geavanceerd systeem op straat staat. Voor het groot onderhoud is echter nog onvoldoende rekening gehouden met de toegenomen kwaliteit en kwantiteit van de benodigde installaties en de bijbehorende vervangingskosten waarvoor aanvullende middelen nodig zijn. Ook zijn er op regionaal en landelijk niveau afspraken gemaakt  over de koppeling van data die worden gegenereerd door onze systemen.

Er is voor het MJOP van de VRI's en bijbehorende apparatuur structureel zo'n €75.000 op jaarbasis nodig. Voorgesteld wordt dit bedrag, in uitzondering op de andere voorstellen en vanwege de forse risico’s die kleven aan het (op termijn) niet onderhouden van deze installaties, structureel toe te kennen.

Als gevolg van het ICT-veiligheidsbeleid is het noodzakelijk onze raadsleden gebruik te laten maken van veilige ICT-hulpmiddelen zoals een beheerde laptop en mobiele telefoon. Dit vraagt een investering in hulpmiddelen die resulteert in een jaarlijkse structurele last van €32.000.

Wij staan voor de belangrijke taken die we willen uitvoeren. Dat vraagt om een solide financieel beleid, waarmee risico’s kunnen worden opgevangen. Onze uitgaven worden aangepast aan de inkomsten die wij krijgen van het Rijk. Wij willen geen andere lastenverzwaringen dan trendmatige verhogingen.

De groei van de organisatie, er is een toename van het aantal medewerkers, heeft gevolgen voor de bedrijfsvoering. In de huidige systematiek groeit de bedrijfsvoering daar niet in mee, dit kan gevolgen hebben voor de dienstverlening, de efficiëntie en effectiviteit van de organisatie. Het verdient aanbeveling een systematiek te ontwikkelen waarmee de bedrijfsvoering meegroeit met de gewenste en gevraagde dienstverlening in een ‘trap-op / trap-af systematiek’, waarin tevens een minimaal benodigd basisniveau gewaarborgd is.

In de eerste kwartaalrapportage 2021 is het DVO Circulus Berkel voor 2021 als risico van maximaal €500.000 aangegeven. Voor programma 3 gaat het daarbij om een risico van €366.000. Dit is het verschil tussen het in de gemeentelijke begroting beschikbare bedrag en de concept DVO van Circulus Berkel.
Circulus Berkel heeft voorstellen voor bezuinigingen gedaan, maar geven daar bij aan dat er (mogelijk) sprake is van desintegratiekosten die gepaard gaan met deze bezuinigingen. De omvang daarvan is door hen (nog) niet berekend.

Al jaren is sprake van overschrijdingen op deze DVO voor stadsreiniging en de DVO afval.. Tot en met 2020 zijn deze jaarlijks incidenteel binnen het programma opgelost. Die mogelijkheden zijn er echter niet meer in de begroting 2021. Verder loopt er op dit moment een toekomstverkenning buitenruimte, waarin gekeken wordt hoe het beheer en onderhoud van de buitenruimte het beste georganiseerd kan worden. Ook lopen er gesprekken met Circulus Berkel voor herziening van de DVO ingaande 2022. In hoe verre dit gaat bijdragen aan het passend krijgen van de DVO binnen onze begroting, is nog niet helder en vormt dus een risico.

Binnen het programma Leefomgeving bestaat dus een risico van minimaal €366.000 voor de komende jaren. Bij het programma Inkomensvoorziening en arbeidsmarkt leidt dit ook tot een financieel risico van €63.000 binnen het DVO.

In de derde kwartaalrapportage 2020 is gemeld dat de financiële situatie bij Het Groenbedrijf onder druk staat. De voorlopige prognose laat zien dat Het Groenbedrijf voor 2020 met een tekort van €422.000 afsluit. Dit is fors meer dan de begroting. Dit tekort is ten laste gebracht van de Algemene Reserve van Het Groenbedrijf die daarmee daalt van afgerond €1,5 miljoen naar €1,1 miljoen.

De begroting 2021 sluit met een tekort van €167.000. In 2021 zal HGB trachten dit tekort taakstellend binnen de begroting op te lossen. Mocht dit (deels) niet lukken dan wordt een eventueel jaarrekening nadeel over 2021 ten laste van de Algemene Reserve van HGB gebracht. Ook hier is het wachten op de uitkomsten van het externe onderzoek, waardoor dit onderwerp eveneens als risico is aangemerkt.

Op dit moment wordt onderzocht hoe om te gaan met het opdrachtgeverschap en kosten voor de verschillende taken openbare ruimte.

De parkeerexploitatie zoals opgenomen in het MPP (Meerjarig Perspectief Parkeren) staat onder druk. Twee specifieke ontwikkelingen zorgen voor een inhoudelijk en een financieel risico. Het betreft de kosten voor het gratis beschikbaar houden van de NS fietsenstalling (circa €86.000). De onderhandelingen met NS hierover lopen nog, maar zien hier een reëel financieel risico. Er wordt bezien of dit in de parkeerexploitatie opgevangen kan worden.

In het Meerjarig Perspectief Parkeren (MPP) is geen rekening gehouden met groot onderhoud voor de Stadspoortgarage. Uit berekeningen van Vastgoed blijkt een jaarlijkse last voor groot onderhoud van circa €100.000 die niet binnen het MPP kan worden opgevangen. Verdere onderbouwing van het nut en de noodzaak hiervan kan ook gevonden worden in de recent opgestelde vastgoednota. Om een parkeergarage goed in stand te houden is regelmatig (groot) onderhoud nodig (structureel €100.000) anders leid dit tot kapitaalverlies en mogelijk tot technische risico’s. Voor nu wordt voorgesteld dit onderhoud uit te stellen tot de noodzaak of urgentie zich aandient. Dus hier lopen we een financieel en een technisch risico.

In 2021 vindt de aanbesteding plaats voor een nieuwe accountant. Op basis van de marktontwikkeling verwachten wij een toename van de accountantskosten.